Szukaj

Guzy przysadki u dzieci

Guzy przysadki mózgowej są najczęściej monoklonalnymi, łagodnymi nowotworami charakteryzującymi się powolnym wzrostem. Stanowią około 10% guzów śródczaszkowych u dorosłych, a 1% u dzieci. Klinicznie ujawniają się u około 0,02-0,025% osób, z przewagą kobiet, natomiast o wiele częściej stwierdzane bywają autopsyjnie, według niektórych opracowań nawet u 10-20% sekcjonowanych.

Kategoria: Dziecko
Podziel się
Wyniki badania tomografii głowy Fot. Adam Ciesielski / sxc.hu
W zależności od wielkości dzieli się je na makrogruczolaki i mikrogruczolaki. W pierwszym przypadku ich średnica jest większa bądź równa 10 mm, w drugim wariancie jest mniejsza niż 10 mm. Najważniejszym elementem w ocenie guza jest dokładne określenie gruczołu, który zaatakowała choroba oraz typ wydzielanego przez niego hormonu. Ze względu na wydzielaną substancję gruczolaki przysadki mózgowej dzieli się na:
  • guz somatotropinowy (somatotropinoma) wydziela hormon wzrostu;
  • guz kortykotropinowy (corticotropinoma) wydziela ACTH;
  • guz tyreotropinowy (tyreotropinoma) wydziela TSH
  • alfoma wydziela podjednostkę alfa;
  • guz prolaktynowy (prolactinoma) wydziela prolaktynę;
  • guzy nieczynne hormonalnie (null cell adenoma).

Objawy

  • Nieostre lub podwójne widzenie, ubytek pola widzenia oraz opadanie powiek wywołane uciskiem guza na nerwy wzrokowe;
  • Bóle i zawroty głowy;
  • Nudności, wymioty;
  • Katar;
  • Przyrost masy ciała;
  • Niskie ciśnienie krwi;
  • Zwiększone pragnienie.
Przy nadmiernym wydzielaniu hormonu wzrostu: u dorosłych akromegalia (powiększenie dłoni i stóp, rozrost żuchwy, pogrubienie głosu, nadciśnienie tętnicze, podwyższone stężenie cukru we krwi), u dzieci i młodzieży gigantyzm (nadmierny wzrost).
 
Przy nadmiernym wydzielaniu prolaktyny: zaburzenia miesiączkowania, niepłodność, mlekotok, powiększenie gruczołów sutkowych u mężczyzn, nadmierne owłosienie u kobiet.

Przy nadmiernym wydzielaniu tyreotropiny: objawy nadczynności tarczycy (kołatanie serca, chudnięcie, zwiększone pocenie się, uczucie gorąca, nerwowość, drżenie rąk, bezsenność).

Zobacz również:


 
Przy nadmiernym wydzielaniu kortykotropiny: objawy choroby Cushinga (otyłość, zaokrąglenie twarzy, czerwone rozstępy na skórze, nadmierne owłosienie, trądzik, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia miesiączkowania).

Możliwe powikłania

  • Wstrząs w przypadku martwicy guza lub krwawienia do guza
  • Utrata wzroku
  • Utrata węchu
  • Niepłodność
  • Niedoczynność przysadki z powodu naciekania guza
  • Powikłania pooperacyjne: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego z nosa, niedoczynność przysadki
Wykrywanie guzów przysadki:

  • neurolog – może wykryć objawy śródczaszkowego procesu chorobowego,
  • okulista -  zaburzenie pola widzenia, lub inne zaburzenia w badaniu dna oka,
  • endokrynolog - zaburzenia hormonalne.

Podejrzenie schorzenia przysadki jest wskazaniem do wykonania badania metodą rezonansu magnetycznego (MRI). To badanie całkowicie zrewolucjonizowało podejście do procesów chorobowych przysadki. Potrafi wykryć zmiany o średnicy 1 mm, a przede wszystkim dokładnie określić położenie guza i jego stosunek do innych narządów sąsiednich. Inne metody to np.:

  • RTG czaszki w celu oceny okolicy siodła tureckiego – struktury, na której leży przysadka,
  • Badania hormonalne – w zależności od objawów, które dominują, określa się stężenie wybranych, hormonów przysadki (GH, PRL, TSH, ACTH, LH i FSH),
  • Tomografia komputerowa głowy.

Po wykryciu gruczolaka przysadki konieczna jest ocena endokrynologiczna, celem wykazania bądź niewykazania aktywności hormonalnej gruczolaka. Wynika to z faktu, iż najczęstszy wydzielający gruczolak przysadki - prolactinoma - doskonale leczy się preparatami farmakologicznymi, w zasadzie nie wymaga leczenia operacyjnego. W przypadku innych „wydzielaczy” też istnieją leki hamujące ich wydzielanie, oraz zmniejszające wielkość gruczolaka, przez to poprawiające stan pacjenta przed zabiegiem operacyjnym. 

Cel leczenia

  • Usunięcie guza przysadki (zabieg chirurgiczny, radioterapia)
  • Farmakologiczne opanowanie objawów choroby u chorych nie zakwalifikowanych do leczenia chirurgicznego lub z nawrotem objawów choroby po operacji
  • Zapobieganie powikłaniom

Leczenie operacyjne

Guzy przysadki leczy się chirurgicznie lub radioterapią. Niekiedy kojarzone są obie metody. Najbardziej popularną metodą operacji przysadki jest zabieg z dojścia przez zatokę klinową (przez nos), podczas którego nie jest konieczne otwieranie czaszki. U chorych z przeciwwskazaniami do operacji, a także przed operacją lub w razie nawrotu choroby (pomimo usunięcia guza) stosuje się leczenie farmakologiczne.

Alternatywną i dość kontrowersyjną metodą w stosunku do leczenia operacyjnego jest leczenie przy pomocy promieni jonizujacych (radioterapia). Niegdyś niechętnie stosowana, ze względu na spustoszenia w napromienianej okolicy, obecnie używa się precyzyjnych (tzw stereotaktycznych) metod ograniczających „pole rażenia”.

Autor:

Julia Skonieczna