Skutki uzależnienia od pracy
Pracoholik potrafi zrezygnować z życia prywatnego, aby więcej czasu spędzać w pracy. Zostaje po godzinach, a obowiązki zabiera do domu. Nie potrafi odpoczywać, ponieważ ciągle myśli o niezamkniętych interesach. Z czasem staje się mniej efektywny, a ostatecznie wypala się zawodowo.
Pracoholizm, a pracowitość
Pracoholizm wpisano na listę zaburzeń behawioralnych, czyli związanych z określonymi zachowaniami. Zaliczają się do nich min. hazard, siecioholizm, czy seksoholizm. O ile te przykłady prawie zawsze kojarzone są negatywnie, o tyle uzależnienie od pracy jest bagatelizowane. Co jest bowiem złego w pracowitości? I tu pojawia się pierwszy problem.
Bowiem pracoholizm nie jest tym samym, co pracowitość. Człowiek pracowity nie zaniedbuje relacji z rodziną, urlop nie wzbudza w nim niepokoju i nie powoduje wyrzutów sumienia. Z kolei pracoholik właśnie w pracy odnajduje spokojną niszę, w której czuje się bezpiecznie, a sama myśl o wakacjach jest dla niego źródłem stresu. Według niektórych psychologów to niezdolność do odpoczynku jest głównym objawem uzależnienia od pracy.
Jak rozpoznać pracoholika?
Mówi się dziś, że czas to pieniądz. Wszystkim go brakuje, każdy gdzieś się spieszy. Na rynku pracy odbywa się nieprzerwany wyścig szczurów. I to właśnie ludzie młodzi, ambitni, kochający rywalizację i stawiający sobie za cel zdobycie pozycji, najczęściej narażeni są na uzależnienie od pracy. Z badań CBOS wynika, że wśród pracoholików przeważają kobiety.
Zobacz również:
Dla osoby uzależnionej od pracy najważniejsze jest wypełnianie obowiązków zawodowych. Jej życie prywatne ograniczone jest do przypadkowych kontaktów z bliskimi lub całkowicie zanika. Relacje z rodziną ulegają degradacji. Na drugi plan schodzi również działalność na innych polach tj. np. rozrywka, czy hobby. Pracoholik nie rozróżnia często biura od domu. Zabiera obowiązki ze sobą, a w skrajnych przypadkach zostaje w gabinecie na noc.
Z czasem taka osoba alienuje się, zupełnie tracąc zainteresowanie kontaktami z otoczeniem. Boi się myśleć o wakacjach, nie cieszą go spotkania z przyjaciółmi, a nieodłącznymi kompanami są dla niej komórka i laptop.
Najczęściej pracoholicy postrzegani są jako egoiści i egocentrycy. Są nerwowi i konfliktowi. A to z tego powodu, że wymagają bezgranicznego poświęcenia nie tylko od siebie, ale również od pozostałych pracowników. Dlatego praca w grupie zazwyczaj nie jest mocną stroną takich osób. Sprawiają również pozory pewnych siebie i racjonalnych. W rzeczywistości ludzie uzależnieni od pracy są najczęściej niedowartościowani. W niskiej samoocenie upatruje się głównego źródła pracoholizmu.
Jakie są przyczyny pracoholizmu?
Nie tylko brak poczucia własnej wartości, ale również perfekcjonizm, leży u podstaw pracoholizmu. Osoby uzależnione od pracy dążą do ciągłego podnoszenia swoich kompetencji, dowartościowują się poprzez osiąganie sukcesów i zdobywanie kolejnych celów. Pracoholicy często dążą do władzy i mają potrzebę sprawowania kontroli nad życiem.
Mało kto zdaje sobie sprawę, że często przyczyną pracoholizmu są niektóre doświadczenia z dzieciństwa. Rodzice osób uzależnionych od pracy mogli np. nie okazywać dziecku emocji. Otaczali je ciepłem i dawali poczucie bezpieczeństwa dopiero, kiedy poprawnie wykonało swoje obowiązki. Badacze uważają, że w niektórych przypadkach pracoholizm bierze się z naśladowania zachowań rodziców.
Jakie są skutki pracoholizmu?
Koniec lat 60. W Japonii zanotowano pierwszy przypadek śmierci z przepracowania, czyli tzw. karoshi. Zazwyczaj prowadzi do niej długotrwały stres i skrajne wyczerpanie fizyczne. W konsekwencji dochodzi do wylewu krwi do mózgu lub zawału serca. Uważa się, że w Japonii jedną trzecią zgonów stanowi właśnie karoshi. To oczywiście skrajny przykład, ale pracoholizm może nieść ze sobą naprawdę poważne konsekwencje.
Trzeba również zaznaczyć, że pracoholik nie jest pracownikiem idealnym. Faktycznie. Przychodzi do biura pierwszy, wychodzi ostatni. To co ma zrobić jutro, załatwia dziś. Ale z czasem wypala się zawodowo, a jego efektywność obniża się nawet o 50%. Niższa wydajność wynika również z tego, że takie osoby nie potrafią wypoczywać.
Pracoholizm prowadzi także do chorób psychicznych.
Autor: Bartosz Dybała