Diagnoza i leczenie wstrząsu anafilaktycznego
Wstrząs anafilaktyczny to natychmiastowa, silna reakcja organizmu na ponowne zetknięcie z alergenem. Jest wynikiem szybkiego uwalniania mediatorów. Wstrząs anafilaktyczny może dotknąć każdego z nas w niespodziewanym momencie. Brak szybkiej reakcji i udzielenia pomocy może dowadzić nawet do śmierci.
Jak rozpoznać wstrząs anafilaktyczny?
Silna reakcja alergiczna dotyka w ciągu roku 1 – 3% ludzi. Może być wywołana przez:- ukąszenia owadów,
- niektóre leki, antybiotyki (zwłaszcza penicylina),
- leczenie odczulające,
- niektóre pokarmy (np. orzeszki ziemne),
- bodźce termiczne,
- silny ból.
Najczęstsze są reakcje ze strony skóry, płuc, przewodu pokarmowego i układu krążenia. Przy wstrząsie dochodzi do niewydolności oddechowej i krążenia. Objawami wstrząsu anafilaktycznego mogą być:
- rumień i pokrzywka całego ciała,
- świąd,
- trudności w przełykaniu,
- duszność, czasem atak astmy oskrzelowej,
- obniżone ciśnienie tętnicze,
- obrzęk twarzy,
- puchnięcie ust.
Leczenie
Im silniejsza jest reakcja organizmu na alergen, (np. na użądlenie pszczoły) i pojawiają się charakterystyczne objawy - tym większe jest zagrożenie życia. W przypadku wstrząsu anafilaktycznego natychmiastowa pomoc poszkodowanemu jest niezbędna. Gdy jesteśmy świadkami opisywanej reakcji należy odseparować chorego od substancji wywołującej alergię, wezwać pogotowie, ewentualnie w miarę możliwości udzielić pierwszej pomocy.Zobacz również:
Czekając na lekarza, należy ułożyć osobę poszkodowaną w pozycji leżącej z uniesionymi dolnymi kończynami, co ułatwi dopływ krwi. Jeżeli alergenem jest ukąszenie pszczoły czy osy w ręke lub nogę można założyć opaskę uciskową powyżej ukąszonego miejsca i zrobić okład kostkami lodu. Przy mocniejszym wstrząsie podaje się choremu dożylnie lub dotchawiczo adrenalinę, leki przeciwhistaminowe, kortykosterydy oraz beta2-mimetyki w aerozolu, teofilinę, dopaminę. Można podać tlen ułatwiający oddychanie.
Jeśli dojdzie do zatrzymania oddechu lub krążenia należy rozpocząć akcję reanimacyjną, następnie chory jest intubowany. Gdy nastąpi bardzo silny obrzęk w gardle lekarze stosują tzw. konikotomię, czyli wkłucie małej rurki bezpośrednio przez skórę do tchawicy.
Osoby cierpiące na silne alergie z predyspozycjami do wstrząsu anafilaktycznego powinny zawsze nosić przy sobie zestaw pierwszej pomocy. W jego skład wchodzi strzykawka z adrenaliną oraz co najmniej dwie tabletki leku przeciwalergicznego. Osoby te powinny też posiadać przy sobie spis informacji medycznych o substancjach uczulających.
Szybka reakcja na wstrząs anafilaktyczny może uratować komuś życie, dlatego tak ważna jest choćmy minimalna wiedza na ten temat oraz to, aby nie bać się udzielać pierwszej pomocy osobie poszkodowanej.
Autor:
Sylwia Sabala